King Bagyidaw (1819-1837)

ဘကြီးတော်၊ စကိုင်းမင်း

ရတနာပူရ အဝနန်းမြို့၊ နန်းတော်ပုံ၊ တိုက်တန်းတွင်ကုတ်၊ ဥယျာဉ်တော်ပုံ

ရွှေတိုက်၊ ပန္နက်ပုံ၊ ရတနာလမ်းနှင့်တိုက် ပန္နက်ပုံ

မင်းခမ်းတိုက် ပန္နက်ပုံ၊ ပွဲတော်အိမ်ပန္နက်ပုံ၊ အချုပ်တိုက်၊ ကွမ်းသီးတိုက် ပန္နက်ပုံ

ရေကြည်တိုက်၊ လင်းဇင်းဝေါ

ရတနာပူရ စတုတ္ထမြို့တည်နန်းတည် မင်းတရားကြီးလက်ထက် အဝမြို့ သန်လျက်စွန်းမှာ ဆောက်လုပ်စံနေတော်မူသည့် ရေနန်းတော်သွင်းရန်ပုံ

ရေနန်းတော်ဆောင်စာရင်း	ရေ	ကွန်း	လက္ခံ	ကြမ်းပြင်	တော်	၁ ၄ စု	နှုန်း	ငွေသင့်
ပြသာဒ်တော်ရှေ့ စမုတ်	၁	-	၁၀	၃	၁၇	၃၀	၃ိ ၈ူ ၁ဲ	၁၀၂ိ ၅ူ
ပြသာဒ်တော်	၁	၄	၁၂	၂	၂၃	၄၀	-	၅
မြေနန်း ဝဲလည်ပေါ်ဆောင်	၁	၈	၁၆	၁၇	၃၀	၇၀	၃ိ ၈ူ ၁ဲ	၂၆၆ိ ၂ူ ၁ဲ
၄င်း ယာ ။	၁	၈	၁၆	၁၇	၃၀	၇၀	၃ိ ၈ူ ၁ဲ	၂၆၆ိ ၂ူ ၁ဲ
တောင်မြေတိုက်လည်းပေါ်	၁	၈	၁၆	၆	၄	၃၄	၃ိ ၈ူ ၁ဲ	၁၂၇ိ ၅ူ
မြောက်မြေတိုက်လည်ပေါ်	၁	၈	၁၆	၆	၄	၃၄	၃ိ ၈ူ ၁ဲ	၁၂၇ိ ၅ူ

စံကျောင်းပန္နက်ပုံ

စံကျောင်းတော်ပုံ

နန်းတော် ကာရံပုံ၊ မှန်နန်းတော်အကာ ပြတော်မူသည့်ပုံ
တန်းလျားတော် ပြတော်မူသည့်ပုံ

သုဓမ္မဇရပ်အမြင့် {မာန်အောင်ရတနာဘုရားဦး ဇရပ်)

သုဓမ္မာပန္နက်ပုံ၊ တိုက်ပုံ

မြို့ရိုး ပန္နက်ပုံ၊ ထောင်ပြ၊ ပြငယ်

(ဘကြီးတော်လက်ထက် အဝမြို့ အနှံအထားပုံ)
မဟာဗန္ဓုလ၊ မင်းကြီးမင်းလှ မဟာနော်ရထာ၊ လက်ဝဲဝင်းတော်မှူး မင်းကြီးသီဟသူ၊ မိတ္ထီလာမြို့စား၊သမီးတော်ဝန်တော်အိမ် စသည်တို့ နေအိမ်များကိုဖော်ပြသည်။

( ၇၂၆ ခု တပေါင်းလဆန်း ၇ရက်နေ့ သတိုးမင်းဖျားတည်သည်။ ၉၆၃ ခု ညောင်ရမ်းမင်း တရားတည်သည်။ ၁၁၂၆ ခု ဆင်ဖြူရှင်မင်းတရားတည်သည်။ ၁၃ ခု ပဌမဝါဆိုလပြည့် ကျော် ၄ရက် ဘကြီးတော်မင်းတရားတည်သည် အိမ်ရှေ့ တော်ရာ၊ ရှေ့ဝင်းတော်မှူး၊ နောက်တော်ပါ မြင်းဝန်ကျောင်းတိုက် ဘုံကျော်၊ ကျော်အောင်စံထားကျောင်းတိုက် နေရာများပါသည်)

ရတနာပူရအဝမြို့

အဝနန်းမြို့ တာစာရင်းဘုရား

အဝနန်းမြို့ တာလေးတာစာရင်းဘုရား

အမရပူရနန်းမြို့တော် တာစာရင်းဘုရား

အမရပူရမြို့တော် တာစာရင်းဘု ရား

အဝနယ်မြေပုံ

ရတနာပူရအဝမြို့တော် နောံသွင်းပုံ၊ (အိမ်ရှေ့တော်၊ သံတော်ဆင့် မောင်ပု၊ ၃ပါးမင်းကြီး၊ စသည်တို့ နေအိမ်များကို ဖော်ပြသည်။

ဘုန်းတော်အလွန်ကြီးမြတ်တော်မူလှသော ရေမြေအသျှင် ဆဒ္ဒါန်ဆင်မင်းသခင်၊ ဆင်ဖြူများသျှင်၊လူက်စကြာသခင်၊ရတနာပူရစတုတ္ထမြော်ရွှေနန်းတော်ကြီး၊ရွှေထီး ရွှေနန်းတည်သာသနာ့ဒါယကာ မဟာဓမ္မရာဇ် တရားမင်းမြတ်ဖြစ်တော်မူသော အသျှင်ဘဝရှင်မင်းတရားကြီးဘုရား၊သက္ကရာဇ်၁၁၈၅ခု တပေါင်းလပြည့်ကျော်၁ ရက်၂နေ့ နံက်နေတက် ၁ချက်တီးကျော် ကောင်းမြတ်သော မင်္ဂလာအခါတော်နှိုက် ဗုဒ္ဓါဘိသေက ခံတော်မူသည်တွင် တသန့်စံနန်းတော် မင်းမြှောက် တန်ဆာတော်များ ပရိတ်ခံတန်ဆောင်း၊ အခါတော်စောင့်နန်း၊ ဝတ်လဲတော်နန်း၊သကြားရေစင်ခံနန်း၊ ဗြဟ္မာမင်းတ နန်ဆာဆေင်တော်မူ သောနန်း၊ ဗုဒ္ဓါဘိသက ခံတော်မူသောနန်း၊ ရေသဘန်းနန်း၊ အဘိသေက ထီးဖြူတော်ဘိသိတ်နန်း၊ ရာဇပလ္လင်တော်မှ၊၍ အရပ်ရပ်တန်းဆောင်း ကနား၊ မင်းခန်းမင်းနား၊ အသုံးအဆောင်များကိုထုတ်နှုတ် ရေးသားသည် စနစ်ပုံစံဘုရား။

ဆောင်မတော်ကွန်း ၅စည်၊ လည်ပေါ်ဝဲ ၃မျက်နှာပျံ၍။ အရံဆောင်ကြီးငယ် ၁ဝ။ အကာရာဇမတ်ဝင်းတော်များနှင့် တသန်စံ နန်းတော် အသန့်စံ နန်းတော်ရှေ့ ရာဇမှတ်ဝင်းတခါးက အရှေ့ကို ဝန်းကျင် မြို့ရိုးရောံ ၄င်းကတောင်ကိုဝန်းကျင် မြို့ရိုးနားကိုလျောံ၍ တံခါးနီတော် ရောံ။ ၄င်းကတောင်ကိုအတည့် အခါတော် စောင့်နန်းရှေ့ ရာဇမှတ် တံခါးရောံ။ ၄င်းကမြောံကို အစည်အတိုင်းဘိသိတ် နန်းတော်ရောံ။ ရွှေစက်တော်ဖြန့် ရန် (လမ်း) ၃သွယ်။ အကာရာဇမတ်ပုဆိုးပစ္စူ ဆွဲ၍ ခင်းကျင်းစီရင်သည် လမ်းပုံဘိသိတ်နန်းတော်အတွင်း တဏ္ဍိုင်းတော်အနီး ခင်းကျင်းထားသည် ရတနာငွေခေါင်းလောင်း၊ ထိုးတန်၊ ရတနာငွေမောင်း၊ လက်ခပ်၊ ရတနာငွေသံလွင်တစုံ၊ ရတနာ ၉ပါးတို့ တန်ဆာဆင်သာအမိုးကြာရပ် ၉ဆင့်ရှိသော အဘိသေကထီးဖြူတော်၊ မကိုဋ်တော်၊ သားမြီး၊ ရပ်တော်၊ သံလျက်တော်၊ ခြေနင်းတော်၊ လက်ယာရစ် ခရုသင်းတော်၊ ဒုရင်တော်၊ စလွယ်တော်၊ နားတောင်း တော်၊ ဘွဲ့ဖြူတော်၊ ဝတ်လဲတော်ပုဆိုးများမှစ၍ မင်းခမ်းတော် မင်းမြောံတန်ဆာ တော်များကို ဆရာတော်သင်္ဃာတော်များ ပရိတ်ရွတ်မွှန်းသည် အမိုးနီးပါးထည်မွံး အထွက်ဒုပိကာ ထိုးစိုက်တန်ဆောင်း

ဘိသိတ်နန်းတော်အတွင်း အဘိသေကရာဇပလ္လင်တော်ရှေ့ တူယူတွင် စုပုံခင်းကျင်းထားသည် ပုထိုးပျောက်ရစ်သော အိုးစရည်းကြီး ရေပြည့် သရက်ညွှန် စိုက်။ စပါးမျိုးစုံအညွှန့် ပေါ။ ပဲမျိုးစုံအညွန်ပေါ။ ငှက်ပျောခိုင်၊အုန်းခိုင် ရှောံချိုသီးချင်းနှင့် တလည်းသီးချင်းနှင့်မာလကာ သီးချင်းနှင့် လိန်မော်သီး၊ အောဇာသီးချင်းနှင့် နာနတ်သီးချင်းနှင့် ပိန္နဲသီးချင်းနှင့် ထောပတ်အိုး နို့ ထန်းအိုး၊ သကြားအိုး၊ ပျားရည်အိုး၊ သကာအိုး၊ ရွှေချခေါင်းပေါင်းတွင် နီပါးထည့်အိပ်နှင့် ငွေတော်အသပျာချိန် ၁ဝ။ ရွှေချကလပ်တွင် နီပါးထည့်အိပ်နှင့်ရွှေတော်သဗျာချိန် ၁ါ။ ရွှေချ ကလပ်တွင် နီပါးထည် အိပ်နှင့် အနာလွတ်သော ပတ္တမြားလုံးရေ ၁၀၀၊ ရွှေချကလပ်တွင်နီပါးထည့်အိပ်နှင့် ပုလဲလုံးရေ ၁၀၀။

• (ပုံများ)-ရှောံသီး လိန်မော်သီးချင်း၊ တလည်းသီးချင်း၊ မာလကာသီး၊ အောဇာသီးချင်း
• မုဒရက်သီး စောင်းရှားသီးချင်း၊ စပါးညွန့်ပေါ။ ပဲမျိုးညွန့် ပေါ။ ငှက်ပျောခိုင်၊
• အုန်းခိုင်၊နာနတ်သီးချင်း။ ပိန္နဲသီးချင်း ထောပတ်အိုး၊
• နို့ ထန်းအိုး။ သကြားအိုး၊ ပြာရည်အိုး၊ တင်လဲအိုး
• ငွေတော်ချိန် ၁၈၀ိ ။ရွှေတော်ချိန် ၁၀။ ပတ္တမြား ၁၀။ ပုလဲ ၁၀။
• မင်းသမီးဘိသိတ်သွန်းသောရတနာအတိပြီးသော လက်ယာရစ်
• ခရုသင်းတော်ရတနာ ၉ပါးဖြင့် အနားရေ ၁ဝဝဝ ရှိသောချင်္သေ့ခံ မနောရွှေလင်ပန်း
• ရွှေချကလပ် အခိုးအထုံတိုင်
• ရွှေချကလပ် ရွှေဘလားရေပြည့်
• ဘိသိတ်နန်းတော်၊ မာရဘင်အတွင်း၊ ဘဏ္ဍိုင်တော်အနီးထားသည် နှီးခေါသင်ဖျူး။
• ဖျင်နီဖျင်ဖြူပေါ်တွင် စပါးတောင်း ဆန်တောင်း ကြာသွတ်အိုး။ အုန်းပင်ပေါ။
• အရသာမျိုးရွှေလင်ပန်း အုပ်ဆော်းစုံ ရွှေငွေအမြတ်ရတတနာတို့ ဖြင့် ဆန်းကြယ်စွာ
• အမိုးဘုံ ၇အထွဋ် ဒုပိကာရွှေထီးစိုက်ဆောံလုပ်သော အရပ် ၆ခုကြွင်း အဝန်း ၃ခုကြွင်း။
• အချင်း ၃၆င် (၃၆တောင်) အဝန်း ၁ဝင်္ဂ။ ရှိသည် အဘိသေကပြဿဒ်နန်းတော်။
• အတွင်းရွှေငွေရတနာတို့ ဖြင့် ချယ်လယ်လုပ်ဆောင်အပ်သော ရေသဘန်းပြဿဒ်။
• ထိုအတွင်း အဘိသေကပလ္လင်တော်၊ ဥဂင်တော်ဝဲယာခင်းကျင်းသော ရတနာမင်းခန်းတော်များနှင့်တက မုဒ္ဓါဘိသေကဘိသိတ်နန်းပြဿဒ်တော်။

ဘိသိတ်နန်းတော်၊ ပထမဘုံချင်ပိတ်အောက်ပတ်လည်ကန္နားပြင်တွင် အရှေ့မျက်နှာကစ၍ အရှေ့ မြော်ထောင့်ရောံ။ လက်ယာရစ်လှည့်ပြီး လျှင် ပိတ်ဖြူတွင် ရေးသား၍ဆွဲထားသည် ပုံ ၈ရပ်

• အရှေ့တောင် သားမြီးရပ်သဏ္ဍန်
• တောင်မျက်နှာ ချွန်းတောင်းသဏ္ဍန်
• အနောံတောင်ထောင့် ဥဒေါင်းမြီးရပသဏ္ဍန်
• အနောက်မျက်နှာ နန္ဒိယဝဋ ဥစ္ဆာံပန်းသဏ္ဍန်
• အနောံမြောံထောင့် ရသာမျိုးစို စားပွဲသဏ္ဍန်
• မြောံမျက်နှာ ခရုသင်းလက်ယာရစ်သဏ္ဍန်
• အရှေ့မြောံထောင့် နွားလားဥဿဘသဏ္ဍန်

သူဌေးကြီးအဘိသိတ်သွန်းသောသဒ္ဓါစသော ရတနာအတိပြီးသော လက်ယာရစ် ခရုသင်းတော်။ပုဏ္ဏားအဘိသိတ်သွန်းသော ငွေပုလဲစသော ရတနာအတိပြီးသော လက်ယာရစ် ခရုသင်းတော် သလွန်တော်နှင့်အတူထားသည့် ရတနာ မကိုဋ်တော်

• ၄င်း သံလျက်တော်။ ၄င်း နားထောင်းတာ်။ ၄င်းသားမြီးတော်။
• ၄င်း လက်ယာရစ်ခရုသင်းတော်။ ၄င်း စလွယ်တော်။ ၄င်းဘွဲ့ဖြူတော်
• ၄င်းဒုရင်တော်။ ၄င်းချေနင်းတော်။ ၄င်းဝတ်လဲတော်ပုဆိုး။ ၄င်း မှန်တင်တော်မှန်ခုံ
• ၄င်းဘန်အိုးအုပ်တော်ဆီ ဘီးဆံချပ်တော်စုံ

ရွှေသားကလပ်နှင့် ပန်းပေါင်းချိန် ၁ဝီ။ မင်းပေါင်းချိန် ၁ဝိ
ဂမုံးပေါင်းချိန် ၁ဝ။ ကျိပ်ပေါင်းချိန် ၁ဝိ။ ပြန်ပေါင်းချိန် ၁ဝိ
နံသင့်တရော်ခံပျည်ထုရန်လက်ရိုက် တရော်စိန်ရန်ပျည်ကြီး
တရော်ကင်းပွန်း ဆေးဝါး‌နျောနည်ရန် ရွှေချဒေါင်ပေါင်
၁၂ရာသီရွှေသားနဝရတ်ဘလားကြီး
ဂင်္ဂါရေတော်မှစ၍အရပ်ရပ်ရေတော်မျိုးစုံရေပြည့်ဘက်ညွှန့် စည်းအိုးစရည်းကြီး၃ ရေမျိုးစုံရေပြည့်သပြေနေရာ သရက်သဘန်းတွနသူကွမ်းလင်း အညွန့် တို့ဖြင့် စိုက်၍အိုးချောလုံးရေ ၃
သကြားရေစင်ခံနန်း
သကြားရေစင်ခံတော်မူသောနန်း။ အမိုးဘုံ ၅ ဆင့် အထွတ်ဒုပိကာရွှေစင်စိုက် အမိုးအကာနီပါးထည်မွမ်း။ အဝန်း ၃ခုကြွင်း အရပ် ၆ခုကြွင်း

သကြားရေစင်ခံနန်း အနောံတည့်တည့်တွင် ရေစင်တော်သွန်းသကြားရုပ်ရပ်လျက် င်္၇။ ရွှေပိန်းချ။ရွှေပျွန်တတန်ပိုက် လက်ယာရစ်ခရုသင်းခွဲ၍ အုတ်ပလ္လင်ငလ်တော်တွင်အရှေ့ ကို မျက်နှာမူလျက် စိုက်ထားရသည်။ ပလ္လင်ရပ် င်္၃ ၂ိ၊ ရေစင်တော်သိကြားရုပ်၊ လက်ဝဲဘက်က အုတ်ပလ္လင်နှင့် အစောင့် မဟာပိန္နဲနတ်ရုပ် င်္၁ ခန့် ကြေးသွန်းရွှေပိန်းချအရုပ်ကိုထားသည့် ပလ္လင် ရပ် င်္၂ င်္၁၊

ရေစင်တော်သွန်းသိကြားမင်းအရုပ်အနောံအတည့် ၂တာ ချားတွင် စင်ရှည်နိမ့်မြင့် ၉ ဆင့်ဆော်လုပ်ပြီးလျှင် အနီသုတ်အမိုးကြာရပ်အတွင်း နဝဒါတ်အိုင် ရွှေကွန်ယက်အုတ်ကို တင်ထား၍ သိကြားရေစင်ခံတာ်မူမည် အခါတောပြည့်စုံလျှင် အမျိုးကောင်းသော အမတ် သမီး အနွယ်ကောင်းသောသူဌေး သူကြွယ်သမီး တို့ ရေတော်ထားတနန်ဆောင်းက အရပ်ရပ် ရေတော်မျိုးစုံကို ရွှေမြူတာငွေမြူတာရတနာမျိုးတို့ဖြင့် ခပ်ယူပိုက်ပွေ့၍ အနဝဒါတ်အိုင်သို့ အစည်အတိုင်းတက်၍ လောင်းရသည်။

သိကြားရေစင်ခံနန်းနှင့် ဝတ်လဲတော်နန်း အကူးအမိုး ဘုံ၂ဆင့် နီပါးထည့် မွန်း စနုဆောင်။ ဝတ်လဲးတော်ဆင်တော်မူသောနန်း။ အမိုးဘုံ ၅ဆင့် အထွတ်ဒုပိကာ ရွှေထီးစိုက် အမိုး အကာနီပါးထည် မွှန်း အဝန်း ၃ခုကြွင်း အရပ် ၆ခုကြွင်း

ဘိသိတ်နန်းတော်ရှေ့တွင်ထား တံခွန်တိုင်ကြီး အရွက်ပါ ရွှေတန်ဆောင်း ပညောင်ပင် ရှင်၊ သဘန်ပင်ရှင်၊ ငှက်ပျောပင်ရှင်၊ ကြီးပင်ရှင်၊ အုနန်းပင်ပေါ်၊ ရွှေလင်ပန်းနှင့် အရသာစုံ ရွှေချဒေါင်းပေါင်ပါတန်ဆာဆင်သော ဆင်ပေါက်ကိုကထားသည်။

ဘိသိတ်နန်း အရှေ့ထောင့်ထား တံခွန်တိုင်ကြီး အရွက်ပါ ရွှေတန်ဆောင်။

ပညောင်ပင်ရှင်။ သဘန်းပင်ရှင်၊ ငှက်ပျောပင်ရှင်၊ အုံးပင်ပေါံ၊ ကြေးလင်ပန်းနှင့်အရသာစုံ ပျင်၍ ရွှေခချဒေါင်ပေါင်ပါ တန်လားဆင်သောဆိတ်မြဟ္မာကိုထားသည်။

ဘိသိတ်နန်းတော်မျက်နှာထား တံခွန်တိုင်ကြီးအရွက်ပါ ရွှေတန်ဆောင်း။ ပညောင်ပင်ရှင်၊ သဘန်းပင်ရှင်၊ ငှက်ပျောပင်ရှင်၊ ကြံပင်ရှင်၊ အုံးပင်ပေါံ၊ သံလင်ပန်းနှင့် အရသာမျိုးစုံ ထည့်၍ ရွှေခချဒေါင်ပေါင်အုပ်ဆောင်း ခုံတန်ဆာဆင်သောကျွဲမကိုထားသည်။

ဘကြီးတော်ဘုရားလက်ထက် နန္ဒဝန်ဥယဉ်တော်တွင် ဆောံလုပ်သည်နန်းပုံ။